การวัดพฤติกรรมด้านจิตพิสัยและทักษะพิสัย
พฤติกรรมทางการศึกษาด้านจิตพิสัย
พฤติกรรมทางการศึกษาด้านจิตพิสัย
เป็นเรื่องเกี่ยวกับความรู้สึกอารมณ์ค่านิยมคุณธรรมและจริยธรรมของบุคคลพฤติกรรมการเรียนรู้ด้านจิตพิสัยสามารถจำแนกได้
5 ระดับ คือ การรับรู้การตอบสนอง การสร้างคุณค่าการจัดระบบคุณค่า
และการสร้างลักษณะนิสัยคุณลักษณะด้านจิตพิสัยเป็นสิ่งที่วัดและประเมินได้ค่อนข้างยาก
1 ธรรมชาติของการวัดผลด้านจิตพิสัย
พฤติกรรมด้านจิตพิสัยเป็นเรื่องที่เกี่ยวกับอารมณ์และความรู้สึกของบุคคลผู้ที่จะทำการวัดผลด้านนี้จึงควรทำความเข้าใจกับ
ธรรมชาติของการวัดก่อน
1 การวัดด้านจิตพิสัยเป็นการวัดทางอ้อม
การวัดด้านอารมณ์ และความรู้สึกของบุคคล ไม่สามารถวัดได้โดยตรงจากประสาทสัมผัสทั้ง
5
2 คุณลักษณะด้านจิตพิสัย
มีลักษณะเป็นนามธรรม ไม่สามารถสังเกตได้โดยตรง เช่น ความคิดสร้างสรรค์ ความสนใจ
เจตคติ เป็นต้น
3
การวัดด้านจิตพิสัยมีความคลาดเคลื่อนได้ง่าย
4 การวัดด้านจิตพิสัยไม่มีถูกไม่มีผิด
5 การวัดด้านจิตพิสัยมีวิธีการวัดได้ 2
แบบได้แก่ประเมินตนเองและประเมินโดยผู้อื่น
6 การวัดด้านจิตพิสัยต้องใช้สถานการณ์จำลองเป็นเงื่อนไขให้พูดถูกวัดตอบ
7 การวัดด้านจิตพิสัย
ผู้ตอบสามารถบิดเบือนหรือหลอกผู้ทำได้
8
พฤติกรรมการแสดงออกของคุณลักษณะด้านจิตพิสัย มีทิศทางการแสดงออกได้ 2
ทางในทางตรงกันข้าม เช่น รัก- เกลียด
2 ขั้นตอนการสร้างเครื่องมือวัดด้านจิตพิสัย
การสร้างเครื่องมือวัดด้านจิตพิสัย
มีขั้นตอนสำคัญดังนี้
2.1 กำหนดคุณลักษณะที่ต้องการวัด
ได้แก่คุณลักษณะด้านความรู้สึก
ค่านิยม คุณธรรมและจริยธรรมต่างๆ
2.2 กำหนดพฤติกรรมชี้บ่ง
เป็นการนำคุณลักษณะที่ต้องการ
วัดมาวิเคราะห์ว่าจะมีพฤติกรรมใดที่จะชี้บ่งคุณลักษณะดังกล่าวให้ชัดเจน
2.2.1
ตัวอย่างการกำหนดพฤติกรรมที่ชี้บ่งคุณลักษณะที่ต้องการวัด
1 นิสัยรักการทำงาน
จะมีพฤติกรรมที่แสดงออกมาให้เห็นได้ เช่น
- เอาใจใส่ กระตือรือร้น
พยายามปรับปรุงงานให้ก้าวหน้า
2 ความรับผิดชอบ
-ทำงานที่ได้รับมอบหมายให้เสร็จครบถ้วนในเวลาที่กำหนด
3 ความขยันหมั่นเพียร
-ช่วยงานครูและโรงเรียน
-สนใจฟังและตอบ
4 ความซื่อสัตย์
-ไม่พูดปด
-ไม่ลักขโมย
5 การมีวินัยในตนเอง
-ทำงานด้วยความตั้งใจแม้ไม่มีครูอยู่ด้วย
2.3 กำหนดวิธีการวัดและเครื่องมือวัด
หลังจากที่ได้กำหนดพฤติกรรมที่ชี้บ่งคุณลักษณะที่ต้องการวัดแล้วขั้นต่อไปจะต้องพิจารณาว่าพฤติกรรมชี้บ่งดังกล่าวเหมาะที่จะใช้เครื่องมือหรือวิธีการวัดผลแบบใดโดยการเลือกใช้เครื่องมือวัดต้องคำนึงถึงคุณลักษณะเฉพาะของเครื่องมือแต่ละประเภทว่าเหมาะที่จะวัดคุณลักษณะใดเหมาะสมกับบุคคลที่ต้องการวัดและเป็นเครื่องมือที่มีประสิทธิภาพในการใช้งาน
ได้แก่ ใช้สะดวก รวดเร็วง่ายต่อการใช้
2.4 สร้างเครื่องมือวัด
เมื่อเลือกเครื่องมือวัดที่เหมาะสมได้แล้วก็เป็นขั้นการลงมือสร้างเครื่องมือ
โดยการเขียนข้อความในการวัดพฤติกรรมด้านจิตพิสัยจะมี 2 ลักษณะคือ
ข้อความเป็นบวกและข้อความเป็นลบ
2.5 ตรวจสอบคุณภาพ
หลังจากสร้างเครื่องมือเรียบร้อยแล้วก่อนที่จะนำไปวัดจริงให้ผู้เชี่ยวชาญพิจารณา
โดยนำข้อความที่เก็บรวบรวมไว้แล้ว
ไปให้ผู้เชี่ยวชาญหรือผู้รู้เกี่ยวกับเรื่องนั้นๆ
2.6 ปรับปรุงเครื่องมือ
เมื่อทราบผลการตรวจสอบคุณภาพเครื่องมือผู้สร้างความปรับปรุงเครื่องมือเพื่อให้ได้ข้อคำถามที่มีคุณภาพมากที่สุด
2.7 สร้างเกณฑ์การแปลความหมายและ
จัดทำคู่มือการใช้
ในการสร้างเกณฑ์ในการแปลความหมายจะต้องชัดเจนเข้าใจตรงกัน
3
เครื่องมือที่ใช้ในการวัดพฤติกรรมด้านจิตพิสัย
เครื่องมือที่ใช้ในการวัดพฤติกรรมด้านจิตพิสัย
อาจเป็นเครื่องมือที่ผู้ตอบประเมินตนเอง หรือให้ผู้อื่นเป็นผู้ประเมิน
มีเครื่องมือและวิธีการหลายประเภท อาจใช้ การสังเกต สัมภาษณ์ แบบสอบถาม
พฤติกรรมการศึกษาด้านทักษะพิสัย
พฤติกรรมทางการศึกษาด้านทักษะพิสัยเป็นการวัดความสามารถในการปฏิบัติหรือทักษะของผู้เรียนโดยเน้นให้ผู้เรียนได้แสดงความสามารถในรูปการกระทำจริง
1 ธรรมชาติของการวัดผลด้านทักษะพิสัย
ทักษะพิสัยเป็นการวัดด้านการปฏิบัติของบุคคลผู้ที่จะทำการวัดด้านนี้ควรทำความเข้าใจกับธรรมชาติของการวัดดังนี้(ภัทรา
นิคมานนท์.2541:175-177)
1
พฤติกรรมด้านทักษะพิสัยสามารถประเมินได้ทั้งเป็นกลุ่มและรายบุคคล
2
งานที่ปฏิบัติแตกต่างกันย่อมมีวิธีการวัดที่แตกต่างกัน
3 การวัดภาคปฏิบัติสามารถวัดได้ 3 แบบ
คือ วัดกระบวนการ วัดผลงาน หรือวัดทั้งกระบวนการและผลงานร่วมกัน
4 การวัดผลการปฏิบัติอาจแยกออกได้ 3
ระดับ คือ ระดับพฤติกรรม ระดับผลลัพธ์ และระดับประสิทธิผล
2 ลักษณะการวัดภาคปฏิบัติ
การวัดภาคปฏิบัติสามารถวัด ได้ใน 4
ลักษณะดังนี้(สมศักดิ์ สินธุระเวชญ์.2529)
2.1
การทดสอบการปฏิบัติด้วยการเขียนตอบ
จะแตกต่างไปจากการสอบโดยทั่วทั่วไปเพราะการทดสอบนี้มุ่งวัดการใช้ความรู้และทักษะ
คำถามส่วนใหญ่เป็นการใช้ความรู้ที่มาจากการเรียนรู้ที่ผ่านมา เช่น
ในรายวิชาการประเมินผลการเรียนอาจจะกำหนดให้ผู้เรียนปฏิบัติกิจกรรมดังนี้
-
สร้างตารางวิเคราะห์หลักสูตรในหน่วยที่
- สร้างข้อสอบตามตารางวิเคราะห์หลักสูตร
2.2 การทดสอบเชิงจำแนก
เป็นแบบทดสอบที่ผู้เรียนจำแนกเครื่องมือหรือวิธีการที่ใช้ในการปฏิบัติ
2.3 การปฏิบัติเชิงสร้างสถานการณ์
โดยเน้นให้ผู้เรียนได้ปฏิบัติงานในสถานการณ์ที่เหมือนจริง
เพื่อช่วยป้องกันไม่ให้ผู้เรียนได้รับอันตราย
หรือทำเครื่องมือราคาแพงเสียหายระหว่างการพัฒนาทักษะ
2.4 การปฏิบัติงานจริง
การปฏิบัติงานจริงถือว่าเป็นการวัดภาคปฏิบัติที่มีระดับความเป็นจริงสูงสุด
นักเรียนจะต้องแสดงตัวอย่างของงานภายใต้สถานการณ์จริง
3 ขั้นตอนการสร้างเครื่องมือการวัดพฤติกรรมด้านทักษะพิสัย
3.1 การกำหนดพฤติกรรมการเรียนรู้
ซึ่งก่อนที่ผู้สร้างเครื่องมือ
จะกำหนดพฤติกรรมการเรียนรู้ได้ต้องศึกษาหลักสูตรโดยละเอียด
แล้วพยายามแปลงเป้าหมายในหลักสูตรให้เป็นวัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรมที่สามารถวัดได้
สังเกตได้
3.2
การกำหนดคุณลักษณะของพฤติกรรมที่ต้องการวัด
เป็นการกำหนดว่าจะให้ผู้เรียนปฏิบัติอะไร
โดยลักษณะงานที่จะให้ปฏิบัติต้องสอดคล้องกับจุดประสงค์การเรียนที่กำหนดไว้
มีความยากง่ายพอเหมาะกับผู้เรียน ใช้เวลาในการปฏิบัติอย่างเหมาะสม
โดยควรมีการวิเคราะห์งานที่ต้องปฏิบัติ
3.3
กำหนดวิธีการและเครื่องมือที่ใช้ในการวัด
เป็นการเลือกประเภทของเครื่องมือวัดซึ่งการวัดภาคปฏิบัติการทำได้หลายวิธีดังนี้
3.1.1
ใช้แบบทดสอบข้อเขียนหรือการสอบปากเปล่าการวัดวิธีนี้เหมาะกับงานที่ต้องการวัดความรู้ความสามารถทางทฤษฎีเกี่ยวกับการปฏิบัติงานเพื่อตรวจสอบทักษะความสามารถในงานที่จะทำ
3.3.2
การสร้างสถานการณ์จำลองโดยผู้วัดต้องจัดเตรียมสหการให้คล้ายคลึงกับสถานการณ์ที่เป็นจริง
3.3.3
การวัดผลจากการปฏิบัติจริงโดยอาจจะวัดที่กระบวนการวัดผลงานหรือวัดทั้งสองอย่างร่วมกันการกำหนดเครื่องมือที่ใช้
ในการวัดภาคปฏิบัตินั้นจะต้องสอดคล้องกับวิธีการวัด
3.3.4
สร้างเครื่องมือที่ใช้ในการวัดผล
โดยจะต้องคำนึงถึงการเลือกเครื่องมือให้เหมาะกับคุณลักษณะที่ต้องการวัดและหลักในการสร้างเครื่องมือประเภทนั้น
3.3.5 ตรวจสอบคุณภาพ
หลังจากสร้างเครื่องมือเรียบร้อยแล้วก่อนที่จะนำไปใช้วัดจริง
ควรตรวจสอบคุณภาพของเครื่องมือวัดก่อนจนแน่ใจว่าเครื่องมือนั้นมีคุณลักษณะที่สำคัญของเครื่องมือที่ดี
3.3.6
ปรับปรุงเครื่องมือเมื่อทราบผลการตรวจสอบคุณภาพเครื่องมือแล้วผู้สร้างควรปรับปรุงเครื่องมือให้พร้อมนำไปใช้ในสถานการณ์จริง
3.3.7 กำหนดวิธีการประเมินผลเพื่อให้สามารถแปลความหมายของคะแนนให้เข้าใจตรงกันเกณฑ์การให้คะแนนควรกำหนดวิธีการตรวจให้คะแนนอย่างละเอียดให้สามารถเข้าใจได้ตรงกัน
4
เครื่องมือที่ใช้ในการวัดพฤติกรรมด้านทักษะพิสัย
เครื่องมือที่ใช้ในการวัดพฤติกรรมด้านทักษะพิสัยจะมีทั้งการทดสอบแบบเขียนตอบหรือการทดสอบเชิงจำแนกและไม่ใช่การทดสอบเป็นการให้ปฏิบัติจริงหรือปฏิบัติเชิงสถานการณ์ในที่นี้จะยกตัวอย่างให้ดูทั้งสองแบบเพื่อเป็นแนวทางนำไปประยุกต์ใช้
4.1 เครื่องมือที่เป็นการสอนภาคปฏิบัติ
ตัวอย่าง การสอบภาคปฏิบัติในวิชาวิทยาศาสตร์
เรื่อง”การทดลองหาปริมาตรของวัตถุ”
อุปกรณ์ ได้แก่ 1.น็อตเหล็ก
2.บีเกอร์บรรจุน้ำ 10
3.ด้าย
4.กระบอกตวงน้ำ 200
คำสั่ง จงหาปริมาณของน็อตเหล็ก
จุดประสงค์ ของการปฏิบัติการนี้ ก็คือ
ต้องการให้นักเรียนออกแบบเพื่อทำการทดลองหาปริมาตรเมื่อมีอุปกรณ์เตรียมไว้
และเป็นการสอบวัดพฤติกรรมการเลือกใช้เครื่องมือให้ถูกต้องการให้คะแนนครูควรทำการทดลองเพื่อคำนวณหาค่าปริมาตรก่อน เพราะนักเรียนแต่ละคนอาจทดลองได้ค่าปริมาตร คาดเคลื่อนแตกต่างกัน
ครูจึงควรกำหนดค่าใกล้ที่สุดได้คะแนนสูงสุดค่า ที่ไกลจากเกณฑ์ก็ให้ คะแนนลดน้อยลงไปตามลำดับ
4.2 เครื่องมือที่ไม่ใช้ในการทดสอบ
เครื่องมือที่ใช้ในการวัดและประเมินผลด้านทักษะพิสัยนอกจากเครื่องมือที่ใช้การทดสอบยังมีเครื่องมืออื่นๆอีกหลายประเภทซึ่งแต่ละประเภทมีลักษณะและโอกาสการใช้ที่แตกต่างกันเครื่องมือที่นิยมใช้มีดังนี้
4.2.1 แบบสำรวจรายการ
เป็นเครื่องมือที่ใช้ประกอบการสังเกตพฤติกรรมของผู้เรียนสามารถตรวจให้คะแนนได้ทั้งส่วนที่เป็นกระบวนการและส่วนที่เป็นผลงาน
4.2.2 มาตราส่วนประมาณค่า ลักษณะจะคล้ายกับแบบตรวจสอบรายการ
กล่าวคือในมาตราส่วนประมาณค่า
มีรายการที่แสดงถึงรายละเอียดของกระบวนการหรือผลงานเช่นเดียวกันแต่ในการประเมินผู้ประเมินจะพิจารณาจาก
การปฏิบัติงานของผู้เรียนว่าได้มีการปฏิบัติงานตามกระบวนการหรือมีผลงานตามรายการที่ระบุไว้แต่ละรายการอยู่ในระดับใด
4.2.3ระเบียนพฤติการณ์เป็นแบบบันทึกพฤติกรรมที่ได้จากการสังเกตพฤติกรรมของผู้เรียนตามที่เกิดขึ้นจริงในระหว่างเรียนหรือนอกห้องเรียน
โดยสังเกตจะบันทึกรายละเอียดพฤติกรรมตามที่สังเกตได้เท่านั้นจะไม่บันทึกส่วนที่เป็นความรู้สึกนึกคิดหรือความคิดเห็นของตนลงไปด้วย
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น